De geschiedenis van teatree-olie (melaleuca)

Van het behandelen van acne tot het bouwen van huizen in de Australische outback, melaleuca heeft een indrukwekkende reputatie. Melaleuca is zeer populair, krachtig en kan op talloze verschillende manieren gebruikt worden. Lees verder voor meer informatie over en historische gebruiken van melaleuca, oftewel teatree.

Theeboom (teatree)

Melaleuca refereert aan een groep van ongeveer driehonderd verschillende soorten planten en bomen die deel uitmaken van de mirte-familie. De planten hebben een papierachtige schors. De theeboom (teatree) heeft een exotische geur en uitstraling en is voorzien van elliptische bladeren die variëren in kleur (donkergroen tot grijsgroen). De boom wordt meestal 6 meter groot en 4,5 meter breed.

Melaleucabomen en -struiken kunnen 1 tot 30 meter hoog worden. De bloemen groeien in een opmerkelijk patroon, ze vormen samen een borstel. Het is dan ook niet verrassend dat mensen ze gebruiken om flessen schoon te maken. De bloemen zijn een belangrijke voedselbron voor dieren, vogels en insecten, ze bevatten namelijk een suikerrijke nectar.

Melaleuca, theeboom of teatree?

Melaleuca is afkomstig van het Oud-Griekse woord ‘mlas’ wat zwart of donker betekent en ‘leuks’, wat wit betekent. Deze oxymoronische naam is waarschijnlijk afkomstig van de eerste erkende melaleucasoort met witte schors die zwartgeblakerd was door vuur.

Melaleuca verwijst naar de wetenschappelijke naam van een geslacht van verschillende soorten. Iedere soort heeft een eigen wetenschappelijke naam, zoals Melaleuca aspalathoides en concinna voor struiken en Melaleuca cajuputi en quinquenervia voor bomen. Melaleuca alternifolia is het geslacht dat gebruikt wordt voor etherische olie.

Rumphius schreef in 1741, voordat het huidige systeem voor het benoemen van planten ingevoerd werd, als eerste over een theeboomsoort. Carl Linnaeus gebruikte in 1767 als eerste de naam Melaleuca, de naam die we tegenwoordig nog steeds gebruiken. De naam verwijst ook naar de Baeckea, Kunzea en Leptospermum-soorten. Matrozen gebruikten in 1770, tijdens de eerste tocht van James Cook naar Australië, bladeren van verschillende struiken als alternatief voor thee. De naam theeboom is dan ook af te leiden van dit gebruik.

Waar komt de theeboom vandaan?

De theeboom kan in verschillende omstandigheden groeien, waaronder in doorweekte velden. Sommige soorten overleven in zoute en droge omgevingen waar maar weinig planten groeien. De theeboom komt oorspronkelijk uit Australië, maar is tegenwoordig in vele delen van de wereld te vinden vanwege de groeiende vraag naar en het commercieel gebruik van de olie.

De theeboom komt vooral veel voor in het noorden en westen van Australië en in minder mate in Tasmanië. Cajuputi, een van de ondersoorten van Melaleuca, komt voor in Vietnam, Thailand en Myanmar. Melaleuca howeana komt veel voor op Lord Howe Island.

Historisch gebruik van melaleuca

Mensen maken al heel lang gebruik van de theeboom en zijn olie. Zowel oude als nieuwe samenlevingen gebruik(t)en de boom en de olie op diverse manieren. Laten we enkele van deze gebruiken bekijken.

Aborigines en de theeboom

Aborigines, de eerste menselijke bewoners van het Australische continent, gebruikten melaleucasoorten om hun gezondheid te ondersteunen en om vloten en daken te bouwen. De Bundjalung in Oost-Australië gebruikten de olie van de theeboom om hoest, verkoudheid en keelpijn te behandelen. Ze deden dit door de geur van gemalen bladeren te inhaleren en melaleucathee te drinken. Ze plaatsten gemalen bladeren op de huid om infecties, insectenbeten en kleine wondjes te behandelen. Soms werden de bladeren daarna met warme modder bedekt.

De waardering voor theeboom van de Bundjalung maakte een belangrijk deel uit van hun cultuur. De legende van prinses Eelemani wordt al generaties lang door de Bundjalung in leven gehouden. Volgens de legende verliet de prinses haar ware liefde en familie om de kust van Nieuw-Zuid-Wales te verkennen. Ze wist de weg niet en maakte zich zorgen over de weg naar huis, haar ware liefde en familie. Ze sprak met de goden over de aarde en planeten en in ruil daarvoor ontving ze magische melaleucazaden. Vogels hielpen de prinses met het rondstrooien van de zaden. Het maanlicht viel op de prachtige, papierachtige schors en toonde haar de weg naar huis.

Volgens de legende ontdekten de Bundjalung door de tijdperken heen dat de boom magische krachten bevat. De bomen beschermden de prinses en de Bundjalung ontdekten dat de bladeren hen konden beschermen tegen huidziektes en huidinfecties.

Teatree-olie

Aborigines zijn niet de enige mensen die de theeboom gebruiken. Melaleuca alternifolia is bekend om zijn etherische olie; teatree-olie (oftewel theeboomolie). De olie is vrijwel overal ter wereld verkrijgbaar en is veilig voor gebruik op de huid. De olie heeft een kamferachtige geur en kan verschillen van kleur (kleurloos tot lichtgeel). Teatree-olie wordt meestal gebruikt om de huid, het haar en de nagels te verzorgen en behandelen. De olie wordt dus alleen uitwendig gebruikt. De bladeren van de Melaleuca alternifolia-plant bevatten de olie, die vaak zuiver en onverdund is. Er zijn ook veel verdunde soorten verkrijgbaar.

Een andere soort, Melaleuca cajuput, wordt gebruikt om cajupotolie te produceren. Deze olie wordt gebruikt als geurversterker in voedsel en in Zuidoost-Azië om diverse infecties te behandelen.

Melaleuca bestaat voornamelijk uit sesquiterpenen, monoterpenen en terpeenkoolwaterstoffen. Deze bestanddelen staan bekend om hun antischimmel, antivirale en antibacteriële eigenschappen. Volgens sommige onderzoeken bevat teatree-olie onder andere terpinen-4-ol (1, 2). ). Uit een ander onderzoek blijkt dat teatree-olie diverse antibacteriële en antischimmel eigenschappen bevat en de efficiëntie van witte bloedcellen kan verbeteren (3). De vluchtige koolwaterstoffen zijn aromatisch en zweven in de lucht.

Gebruik op de huid

Oude samenlevingen hadden geen idee van de bestanddelen van de olie, ook al profiteerden ze van de kracht ervan. We weten dat teatree-olie op de volgende manieren op de huid gebruikt wordt:

Desinfecterende handgel

Teatree-olie werd al door de Aborigines gebruikt, maar het duurde tot 1922 voordat er wetenschappelijk onderzoek naar gedaan werd. Arthur Penfold, een Australische scheikundige, ontdekte bacteriedodende eigenschappen en bevestigde dat de olie niet schadelijk was voor de huid en deze niet verbrandde. Dit was een belangrijke ontdekking, het betekende namelijk dat de olie gerust op de huid gebruikt kon worden.

De meeste desinfecterende handgels bevatten ingrediënten die irriterend zijn voor de huid. Teatree-olie is een zacht alternatief. De olie bevat antimicrobiële eigenschappen en kan dus gebruikt worden om de handen te reinigen. Uit onderzoek blijkt dat de olie van invloed is op virussen als E. Coli (4).

Insectenwerend middel

Veel insectenwerende middelen bevatten ingrediënten die slecht zijn voor mensen. Uit onderzoek blijkt dat teatree-olie effectiever is dan DEET (N, N-diethyl-meta-toluamide), een van de hoofdingrediënten in muggensprays.

Deodorant:

Sommige natuurlijke deodorants gebruiken teatree-olie in plaats van kunstmatige ingrediënten. Zweet heeft geen geur, als we het dus over lichaamsgeur hebben, hebben we het over een combinatie van zweet en bacteriën (wat wel een geur heeft). Sommige mensen gebruiken teatree-olie als natuurlijke deodorant om deze bacteriën te verminderen, en dus lichaamsgeur te verminderen.

Hoofdhuid:

Teatree-olie kan op de hoofdhuid gebruikt worden. Seborrheic dermatitis, een huidaandoening die zorgt voor roos en schilferige plekken op de hoofdhuid, kan ongemak veroorzaken. Volgens een studie die in 2002 in het Journal of the American Academy of Dermatology gepubliceerd werd, werkte een oplossing van 5% teatree-olie bij 41% van de gevallen, terwijl de placebo bij slechts 11% werkte.

Schimmelnagel:

Schimmelnagels komen veel voor. Ze zijn niet schadelijk voor de gezondheid, maar zien er vaak lelijk uit. Hoewel er medicatie beschikbaar is voor het behandelen van schimmelnagels geven sommige mensen de voorkeur aan natuurlijke producten zoals etherische olie. Teatree-olie kan op zichzelf of in combinatie met andere natuurlijke middelen gebruikt worden om schimmelnagels te behandelen.

Twee groepen mensen werden in een studie van zes maanden gevraagd om teatree-olie of schimmelnagelmedicatie te gebruiken. De olie en medicatie hadden hetzelfde resultaat en 60% van de deelnemers had een positieve ervaring (9).

Voetschimmel:

Honderden Australische soldaten liepen tijdens de Tweede Wereldoorlog tinea pedis, oftewel voetschimmel, op. Ze belandden in het ziekenhuis, ook al was er geen behandeling bekend. Men begon te experimenteren met teatree-olie en ontdekte dat deze het geneesproces aanzielijk verbeterde. Australië zorgde naar aanleiding hiervan ervoor altijd over voldoende theebomen te beschikken.

Voetschimmel is een schimmelinfectie die voornamelijk voorkomt op de tenen en soms de handen. De schimmel is te herkennen aan het schilferen en breken van de huid, blaren en rode plekken. Voetschimmel is besmettelijk en moeilijk onder controle te houden. De behandeling bestaat meestal uit het gebruiken van antischimmelcrème. In een gecontroleerd onderzoek zag slechts 39% van de deelnemers verbetering na het gebruik van een placebo. Dit is in tegenstelling tot de deelnemers die teatree-olie gebruikten, daarvan zag 72% verbetering (11).

Mondwater:

Sommige mensen gebruiken teatree-olie om tandbederf en slechte adem tegen te gaan. Uit onderzoek blijkt dat teatree-olie betere resultaten had dan chloorhexidine, een chemische stof die veel in mondwater gebruikt wordt (7). Veel mensen vinden de smaak van mondwater te chemisch. Teatree-olie kan daar verandering in brengen. De olie smaakt misschien wel beter, maar het innemen ervan is gevaarlijk. Inname heeft serieuze gevolgen en kan leiden tot irritatie, diarree, misselijkheid en zelfs coma.

Antiseptisch:

Arthur Penfold ontdekte in 1922 dat het Rideal Walker-coëfficiënt van teatree-olie tussen de 11 en 13 ligt. Hieruit concludeerde hij dat de olie elf tot dertien keer effectiever is dan fenol (carbolzuur) bij het bestrijden van bacteriën en schimmels.

The Medical Journal of Australia publiceerde in 1930 "A New Australian Germicide", een rapport over het gebruik van teatree-olie voor de behandeling van wonden en infecties zonder enige bekende bijwerkingen. Wonden en kneuzingen zijn een broedplaats voor bacteriën en dus, om complicaties en infectie te voorkomen, gebruiken sommige mensen (zoals de Bundjalung) teatree-olie als natuurlijk antiseptisch middel. De olie is niet alleen antiseptisch, maar ook ontstekingsremmend.

Acne

George Korner, cosmetisch apotheker, formuleerde in 1904 de eerste huidverzorgingsproducten op basis van teatree-olie. De producten werden vanaf 1976 in Engelse winkels verkocht. Tegenwoordig zijn ze overal ter wereld verkrijgbaar. Onderzoeken hebben aangetoond dat teatree-olie gebruikt kan worden voor de behandeling van acne. Eén onderzoek geeft zelfs aan dat de olie drie keer zo effectief is als een placebo (6, 7). Een ander onderzoek ontdekte dat de olie net zo effectief is als benzoylperoxide, een chemisch bestanddeel dat veel gebruikt wordt in medicatie voor acne.

Schoonmaken:

Teatree-olie wordt niet alleen op de huid gebruikt, men gebruikt de olie namelijk ook als schoonmaakmiddel. Het doel van schoonmaakmiddelen is het verwijderen van vlekken en het schoonmaken van het oppervlak. Teatree-olie doet dit ook, net als andere natuurlijke producten zoals appelciderazijn.

Huidontstekingen:

Veel mensen gebruiken teatree-olie om ontstekingen van de huid te behandelen. Uit een onderzoek waarin de effecten van teatree-olie en andere medicatie vergeleken werden, bleek dat de symptomen bij gebruik van teatree-olie met wel 40% verbeterden. De olie kan ook gebruikt worden om irritatie van de huid na een muggen- of insectenbeet te behandelen. De beste resultaten ontstaan als teatree-olie gebruikt wordt in combinatie met een basisolie zoals olijfolie of kokosolie.

De theeboom en tuinbouw

De theeboom wordt vooral in tropische gebieden als tuinplant gekweekt. Ze zijn te vinden in parken en tuinen en worden soms zelfs voor decoratieve doeleinden gebruikt. Melaleuca alternifolia is een altijdgroene boom en dus perfect voor tuinen en boerderijen. De boom is te vinden in parken en tuinen en wordt soms zelfs voor decoratieve doeleinden gebruikt.

De theeboom geeft de voorkeur aan vochtige grond. Het is echter belangrijk dat de grond niet te nat is. Een goede afvoer is dan ook gewenst, zodat er geen wateroverlast kan ontstaan. Lange periodes van veel water en droogte is zeer schadelijk voor de boom. De boom kan in een warm klimaat in de tuin geplant worden. Als dat niet het geval is, dient de boom in een pot geplant te worden zodat de boom in de zomer naar buiten kan en in de winter naar binnen.

De theeboom groeit enkele meters per seizoen en de bloemen verschijnen na slechts enkele jaren. Op het moment van oogsten moet ervoor gezorgd worden dat er geen sprake is van onkruidverontreiniging. Onkruid neemt voedingsstoffen uit de grond op, waardoor er minder voedingsstoffen overblijven voor de bomen. Schapen en kippen kunnen hierbij helpen, zij eten het gras en onkruid.

De theeboom kan na ongeveer twee jaar voor het eerst geoogst worden. De boom wordt ieder jaar geoogst. De hoeveelheid olie loopt ieder jaar op, dit hangt namelijk samen met de sterkte van de wortels. De bladeren werden oorspronkelijk met de hand geplukt en de olie werd met behulp van ruwe borstels gewonnen.

De wereldwijde vraag naar teatree-olie bleef stijgen en dat wekte de interesse van wetenschappers. De Australian Tea Tree Industry Association (ATTIA), Australia Rural Industries Research and Development Corporation (RIRDC) en Department of Primary Industries (DPI) zetten een kweekprogramma op. Dit programma zorgt voor verbeterde zaden en hebben de hoeveelheid olie met 90% verhoogd. Boeren en overheden kunnen nu op duurzame wijze en zonder risico voor de toekomst voldoen aan de vraag naar de olie.

Voorzichtigheid

Het zal duidelijk zijn dat teatree-olie uitwendig gebruikt dient te worden. Teatree-olie is giftig en niet bestemd voor inname, wees dus voorzichtig! Ouders van kleine kinderen die graag spullen in hun mond stoppen dienen extra voorzichtig te zijn. Het is ook een goed idee om de olie uit de buurt van dieren te houden. De olie kan namelijk schadelijk zijn als deze ingenomen wordt.

Huidtest

Teatree-olie wordt al eeuwenlang gebruikt, maar het kan geen kwaad om te controleren of je er allergisch voor bent. Je doet dit door een kleine hoeveelheid olie op een stukje huid aan te brengen en vervolgens minimaal 24 uur te wachten. Als je een gevoelige huid hebt, kun je de olie mengen met een basisolie zoals olijfolie of kokosolie.

Tea Tree van Young Living

Ook Young Living is dol op deze veelzijdige olie. Tea Tree kan gebruikt worden om huid en haar te verzorgen, als schoonmaakmiddel en als luchtverfrisser. Dit zijn slechts enkele voorbeelden, er zullen vast nieuwe manieren bijkomen naarmate we meer over deze olie ontdekken. Ga naar YoungLiving.com voor meer informatie.

De geschiedenis van etherische oliën

De geschiedenis van
Frankincense

De geschiedenis van
lavendel

De geschiedenis van
pepermunt